Περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ

Τι θέλετε να δώσετε στους αναγνώστες με αυτή την τριλογία;

Ένα αξέχαστο «ταξίδι» του μυαλού και της ψυχής. Καθώς μάλιστα η ιστορία εξελίσσεται σε διάφορα μέρη –Κλεισούρα, Σαμαρίνα, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Μυτιλήνη, Θεσσαλονίκη, Νέα Υόρκη–, το «ταξίδι» είναι μακρύ, περιπετειώδες και ατμοσφαιρικό, με τους ήρωες να έχουν δράση μέσα στα γεγονότα και τα ήθη της εποχής. Παράλληλα όμως, ήθελα να απευθυνθώ στη συλλογική μνήμη και στα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ιστορία, άρα και τις ζωές μας σήμερα. Και να τονίσω ότι όλο αυτό το ιλουστρασιόν περίβλημα, με το οποίο έχουμε ντυθεί, είναι ψεύτικο και δεν έχει κανένα πραγματικό αντίκρισμα. Γίναμε δούλοι της εικόνας και λησμονήσαμε την ουσία. Ε, λοιπόν, στο Οι Μεσημβρινοί της ζωής, οι ήρωες μου, που είναι πρόσφυγες ή γηγενείς, μπορεί να είναι φτωχοί ή πλούσιοι –δεν έχει σημασία–, έχουν όμως καλλιέργεια ψυχής και πνεύματος. Και με αυτά τα χαρακτηριστικά βιώνουν με αξιοπρέπεια τα προσωπικά και ιστορικά γεγονότα.

Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία σε αυτή την τριλογία και μέχρι πού μπορεί ένας συγγραφέας να χρησιμοποιεί στοιχεία από τη ζωή του; Υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας;

Θεωρώ ότι κάθε συγγραφέας δίνει άλλη διάσταση στο τι σημαίνει «αυτοβιογραφικά στοιχεία», από την πλήρη εξιστόρηση της ζωής του, μέχρι τη χρήση κάποιων ατομικών ή οικογενειακών «θραυσμάτων» ζωής. Αλλά, όταν καταθέτεις με ειλικρίνεια τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου σ’ ένα βιβλίο, πιστεύω πως έτσι κι αλλιώς είναι αυτοβιογραφικό. Με την έννοια ότι περικλείει την ψυχή και το μυαλό σου, το ξεγύμνωμα, τη διάλυση και την ανασύνθεσή τους. Άρα, τι ασφαλιστικές δικλίδες να υπάρχουν; Όχι σε μένα, πάντως. Τα παίζω όλα για όλα…

Πόσο επίπονο είναι να γράψει κανείς μια τριλογία;

Επίπονο; Καθόλου. Ίσα ίσα, είναι μια χαρά «μακράς διαρκείας». Ομολογώ, όμως, ότι είναι πολύ δύσκολο. Πρόκειται για χιλιάδες σελίδων και για δεκάδες ηρώων, που ο καθένας σέρνει μαζί του και μια πιο παλιά ιστορία, πέρα από αυτή που διηγούμαι. Επί τρία χρόνια –και πιστεύω ότι θα φτάσω αισίως τα τέσσερα τουλάχιστον– έχω την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή μου να λειτουργούν στο φουλ, διαβάζω και συνεχίζω να συγκεντρώνω πληροφορίες και λεπτομέρειες, ώστε να βγει κάτι συνεπές. Κυρίως, δε, πηγαινοέρχομαι συνέχεια μέσα στην ιστορία, για να μην ξεφύγει ούτε μία στιγμή ούτε ένα χαμόγελο ούτε μία σύσπαση προσώπου, τίποτα απ’ όσα έγραψα τρία χρόνια πριν...

Πρόκειται, ωστόσο, για κάτι διαφορετικό από τα δύο προηγούμενα βιβλία σας. Θέλατε να προχωρήσετε σε κάτι άλλο; Ήταν μια πρόκληση για σας;

Είναι διαφορετικό, πράγματι. Η πρόκληση ήταν να γράψω για μια εποχή που δεν την έχω ζήσει. Καταρχάς, λοιπόν, το δικό μου «ταξίδι» ήταν υπέροχο, ταυτίστηκα τέλεια με τις ηρωίδες και τους ήρωες, μόνο κρινολίνα που δεν κράτησα! Πράγματι, άλλαξα ύψος στον πήχη, θέλω να δοκιμάσω και να δοκιμαστώ σε περισσότερους τρόπους γραφής, δεν μου αρέσουν οι συνταγές, ούτε οι «πεπατημένες», θέλω να κάνω απόπειρες. Μακάρι να είναι και επιτυχείς…

Ποια είναι για σας τα στοιχεία της καλής λογοτεχνίας;

Δεν υπάρχει καλή και κακή λογοτεχνία. Η λογοτεχνία, όπως δηλώνει και η λέξη, είναι τέχνη. Άρα καλή. Άσχετα αν, εδώ και αρκετά χρόνια, λανσάρονται σαν λογοτεχνικά έργα κάποια «κατασκευάσματα» που, συνήθως, είναι «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση» των ανθρώπων που σκέφτονται μαζικά και έχουν θεοποιήσει το lifestyle και την τηλεόραση. Τα στοιχεία που κάνουν ένα έργο λογοτέχνημα είναι, για μένα, η άριστη χρήση –άρα και γνώση– της γλώσσας, οι ιδέες, οι αξίες και τα μηνύματα που μπορεί να περιέχει το έργο, όλα αυτά που εγώ λέω ότι μπορεί και να σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο. Και μια ευρηματική γραφή, που να προκαλεί, να αφυπνίζει, να σε κάνει να σκεφτείς, να υποθέσεις, να συμπεράνεις, να αναδιπλωθείς και να εξελιχθείς ως νους.