Το διάβασμα ωφελεί στην υγεία

ΟΙ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΥΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αγαπητή κα Κόντζογλου, τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια. Θεωρώ, ότι είναι ένα από τα πιο εκπληκτικά λογοτεχνικά βιβλία που έχω διαβάσει (και πιστέψτε με έχω διαβάσει εκατοντάδες). Έχω ρίζες και εγώ από την Πόλη και την Μικρασία. Το κεφάλαιο του Αδάμου (ΔΕΝ ΠΗΡΑΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ...)στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας σας, τόσο σπαρακτικό, αλλά και τα υπόλοιπα μου φέραν στο νου εικόνες, μυρωδιές, λόγια και ήχους, θύμησες από την γιαγιά και τον παππού μου (απ' της μάνας μου τη μεριά). Ξεχείλιζαν συναισθήματα, ομορφιά, πόνο, θλίψη, εντάσεις, γαλήνη και αγάπη. Σας ευχαριστώ και να είστε πάντα καλά. ΑΓΓΕΛΙΚΗ

έγραψαν για τους ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΥΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΥΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Αγαπητή κα Κόντζογλου, τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια. Θεωρώ, ότι είναι ένα από τα πιο εκπληκτικά λογοτεχνικά βιβλία που έχω διαβάσει (και πιστέψτε με έχω διαβάσει εκατοντάδες). Έχω ρίζες και εγώ από την Πόλη και την Μικρασία. Το κεφάλαιο του Αδάμου (ΔΕΝ ΠΗΡΑΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ...)στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας σας, τόσο σπαρακτικό, αλλά και τα υπόλοιπα μου φέραν στο νου εικόνες, μυρωδιές, λόγια και ήχους, θύμησες από την γιαγιά και τον παππού μου (απ' της μάνας μου τη μεριά). Ξεχείλιζαν συναισθήματα, ομορφιά, πόνο, θλίψη, εντάσεις, γαλήνη και αγάπη. Σας ευχαριστώ και να είστε πάντα καλά. ΑΓΓΕΛΙΚΗ

για την τριλογία ΟΙ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

πος εχετε γραψει,κα Κοντζογλου!!!!Κοσμημα λογοτεχνικο!!Αποφυγατε,με μαεστρια,παγιδες επαναληψης,στη γωνια σας περιμενα,εναερια μου ξεφυγατε...Ειμαι περηφανη,που ειμαι συμπολιτισσα σας,προσφυγας κι εγω,λογω εργασιας,σε πρωτευουσες και επαρχιες..Τα θερμα μου συγχαρητηρια κι ευχαριστιες εκ μερους μεγαλης μεριδας αναγνωστικου κοινου.Με εκτιμηση,Βασιλικη Αλμαλιωτου.

EIΔΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥΣ Είδα τα μάτια τους… Σβησμένα, ανέκφραστα, εγκαταλειμμένα, μουτζουρωμένα,. Σε ένα ζευγάρι από αυτά τρεμόσβηνε μια φλόγα οργής, κάποιο «κατηγορώ» ήθελαν να εξαπολύσουν αλλά δεν είχαν πια κουράγιο, ίσως δεν έβρισκαν και το λόγο να το κάνουν, μάταια, όλα μάταια. Είδα τα χείλη τους… Πρησμένα, μελανιασμένα, στεγνά, πληγιασμένα, ορφανά από τρυφερές λέξεις. Κάποια είχαν πάνω τους μια υποψία χαμόγελου, ‘κοίτα, έχει λίγη ζωή ακόμη μέσα της’ σκέφθηκα, αλλά όχι, κορόιδευε, ήταν ένα περιπαικτικό χαμόγελο, σας έχω γραμμένους όλους, έλεγε. Είδα τα χέρια τους… Παρατημένα στο πλάι κορμιών που έμοιαζαν με ναυάγια, μόλις τα είχε ξεράσει θάλασσα στρίγγλα στα βράχια. Γεμάτα μελανιές και πληγές, ορδές από σύριγγες και βία είχαν περπατήσει πάνω τους, δεν είχαν χώρο για χάδια. Ύστερα είδα τις ηλικίες τους… Δεκαεννιά η μικρότερη, τριάντα τρία; τριάντα τέσσερα; η μεγαλύτερη. Καμιά δε θα μεγαλώσει άλλο. Μπορεί το κορμί – εκείνο το ναυάγιο που λέγαμε… - να αντέξει κάμποσο ακόμη. Μπορεί και όχι. Αλλά ήταν πεθαμένες, πολύ πριν τις στήσουν για να τις βγάλουν φωτογραφία. Έντεκα γυναίκες, πόρνες, φορείς του aids. Οι κόρες μου, οι αδελφές σου, οι εγγονές τους, οι ανιψιές μας, οι γειτονοπούλες της, οι συμμαθήτριές των παιδιών του, οι φιλενάδες των αγοριών μας, οι μάνες τους. Έντεκα γυναίκες, πόρνες, φορείς του aids, έντεκα κοριτσάκια που δεν ακούσανε σ’αγαπώ, που δεν κούρνιασαν σε ζεστές αγκαλιές, που δεν τα κράτησε κανείς από το χέρι. Έντεκα γυναίκες - ντροπή για όλους μας που θυμόμαστε το aids την 1η Δεκεμβρίου και φοράμε με περηφάνια κορδελάκια και μετά πάμε στα εξοχικά μας με τα μεγάλα μας αυτοκίνητα, βουλιάζουμε στις οθόνες πλάσμα στα σαλόνια μας με τους γωνιακούς καναπέδες και συμμετέχουμε στους εράνους της Εκκλησίας ‘για επίστρωση του δαπέδου με πράσινο μάρμαρο’. Έντεκα κραυγές - ξεφτίλα για ένα κράτος που θυμάται την κόλαση των ναρκωτικών, αποκλειστικά, πριν τις εκλογές, ενώ καταργεί προγράμματα απεξάρτησης και δεν κάνει τίποτα για την ενημέρωση των παιδιών, παρά μόνο μειώνει τους μισθούς των δασκάλων και συγχωνεύει τα σχολεία – στοιβαγμένα τα παιδιά μας, στοιβαγμένοι οι δάσκαλοι, στοιβαγμένη και η εκπαίδευση. Κράτος-ξεφτίλα που τώρα ‘τρέχει’ να προφυλάξει τους καλούς πολίτες (βλέπε ψηφοφόρους). Είδα τα μάτια τους... Ήταν έντεκα γυναίκες, ροχάλες στα μούτρα της κοινωνίας μας. (Αυθόρμητες σκέψεις, όταν είδα δημοσιευμένες παντού τις φωτογραφίες των οροθετικών γυναικών, που συνελήφθησαν για πορνεία...)

Ενα καταπληκτικό βιβλίο!!! ενα βιβλίο που δεν μπορούσα να το αφήσω απο τα χέρια μου όσο το διάβαζα ... να πώ την αλήθεια είδα ενα άλλο πρόσωπο της κυρίας Μαίρης Κόντζογλου..... γελούσα και ονειρευόμουν νάχα και γώ έναν άγγελο σαν τον Παραδεισάκη να με φυλάει.... το απόλαυσα πραγματικά ... συγχαρητήρια για άλλη μια φορά στη συγγραφέα μας!!!!!!!!!!!! Γιούλη Τσακάλου

11/03/2012 - ΜΑΡΘΑ
Βασιλική και Ιλαρία, δύο γυναίκες που θυμίζουν αρκετά τις ηρωίδες των αρχαίων τραγωδιών, δυναμικές και αποφασιστικές από τη μια, μοιραίες και πολύπαθες από την άλλη... Ζωές και πεπρωμένα που διασταυρώνονται,σε βαθμό που κάποιοι να το θεωρούν υπερβολή,ξεχνούν όμως ότι η ίδια η ζωή πολλές φορές αποκαλύπτει απίστευτες ιστορίες και συμπτώσεις.Εμείς οι Μικρασιάτες έχουμε ακούσει αρκετές τέτοιες από τους παπούδες και τις γιαγιάδες μας που ήρθαν πρόσφυγες στον ελλαδικό χώρο. Επίσης,ακόμη και σήμερα άνθρωποι μέσα στις εκπομπές της τηλεόρασης μοιράζονται μαζί μας τις ιστορίες τους για χαμένα αδέρφια και γονείς, αγαπητικούς που μετανάστευσαν,παιδιά που δόθηκαν για υιοθεσία για διάφορους λόγους. Βγαλμένα,λοιπόν, από τη ζωή τα γεγονότα που αφηγείται η Μαίρη Κόντζογλου στην τριλογία της. Διαβάζοντας κάποιος το τρίτομο έργο της, με ελάχιστες γνώσεις αφηγηματολογίας, διαπιστώνει πως όλες αυτές οι ανάδρομες αφηγήσεις (Flash back),τις οποίες μπορεί κάποιοι να θεωρούν " βαρετές επαναλήψεις", είναι απαραίτητες και αποδεικνύουν ότι η συγγραφέας κατέχει καλά την τεχνική της λογοτεχνικής γραφής. Σε μια εποχή που ο καθένας μπορεί να γράφει και να εκδίδει με πολύ μεγάλη ευκολία έργα που έχουν μικρή βιωσιμότητα και μεσουρανούν ως διάττοντες αστέρες, πιστεύω ότι τα έργα της κ. Κόντζογλου θα αντέξουν στο χρόνο και θα τα διαβάζουν και οι επόμενες γενιές. κ. Κόντζογλου, εύχομαι πολύ γρήγορα να μας εκπλήξετε με ένα ακόμη καλύτερο έργο σας.Το χρωστατε σε όλους εμάς τους φανατικούς αναγνώστες και φίλους σας! Μάρθα(από την ιστοσελίδα των εκδόσεων ΛΙΒΑΝΗΣ)

ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ "ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΥΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ"

καταπληκτικο και το τριτο μερος,οπως φυσικα αναμενοταν!το "συχγαρητηρια"ειναι λιγο κ.Κοντζογλου.φοβερη εμπνευση,φοβερη πλοκη,φοβερα συναισθηματα!ειναι πραγματικα ενα βιβλιο που μας ταξιδεψε!με ωραια σκηνοθεσια,ανετα νομιζω θα γινοταν μιαα ωραια σειρα !!!

Ειρήνη Αθανασοπούλου

Περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ

Τι θέλετε να δώσετε στους αναγνώστες με αυτή την τριλογία;

Ένα αξέχαστο «ταξίδι» του μυαλού και της ψυχής. Καθώς μάλιστα η ιστορία εξελίσσεται σε διάφορα μέρη –Κλεισούρα, Σαμαρίνα, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Μυτιλήνη, Θεσσαλονίκη, Νέα Υόρκη–, το «ταξίδι» είναι μακρύ, περιπετειώδες και ατμοσφαιρικό, με τους ήρωες να έχουν δράση μέσα στα γεγονότα και τα ήθη της εποχής. Παράλληλα όμως, ήθελα να απευθυνθώ στη συλλογική μνήμη και στα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ιστορία, άρα και τις ζωές μας σήμερα. Και να τονίσω ότι όλο αυτό το ιλουστρασιόν περίβλημα, με το οποίο έχουμε ντυθεί, είναι ψεύτικο και δεν έχει κανένα πραγματικό αντίκρισμα. Γίναμε δούλοι της εικόνας και λησμονήσαμε την ουσία. Ε, λοιπόν, στο Οι Μεσημβρινοί της ζωής, οι ήρωες μου, που είναι πρόσφυγες ή γηγενείς, μπορεί να είναι φτωχοί ή πλούσιοι –δεν έχει σημασία–, έχουν όμως καλλιέργεια ψυχής και πνεύματος. Και με αυτά τα χαρακτηριστικά βιώνουν με αξιοπρέπεια τα προσωπικά και ιστορικά γεγονότα.

Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία σε αυτή την τριλογία και μέχρι πού μπορεί ένας συγγραφέας να χρησιμοποιεί στοιχεία από τη ζωή του; Υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας;

Θεωρώ ότι κάθε συγγραφέας δίνει άλλη διάσταση στο τι σημαίνει «αυτοβιογραφικά στοιχεία», από την πλήρη εξιστόρηση της ζωής του, μέχρι τη χρήση κάποιων ατομικών ή οικογενειακών «θραυσμάτων» ζωής. Αλλά, όταν καταθέτεις με ειλικρίνεια τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου σ’ ένα βιβλίο, πιστεύω πως έτσι κι αλλιώς είναι αυτοβιογραφικό. Με την έννοια ότι περικλείει την ψυχή και το μυαλό σου, το ξεγύμνωμα, τη διάλυση και την ανασύνθεσή τους. Άρα, τι ασφαλιστικές δικλίδες να υπάρχουν; Όχι σε μένα, πάντως. Τα παίζω όλα για όλα…

Πόσο επίπονο είναι να γράψει κανείς μια τριλογία;

Επίπονο; Καθόλου. Ίσα ίσα, είναι μια χαρά «μακράς διαρκείας». Ομολογώ, όμως, ότι είναι πολύ δύσκολο. Πρόκειται για χιλιάδες σελίδων και για δεκάδες ηρώων, που ο καθένας σέρνει μαζί του και μια πιο παλιά ιστορία, πέρα από αυτή που διηγούμαι. Επί τρία χρόνια –και πιστεύω ότι θα φτάσω αισίως τα τέσσερα τουλάχιστον– έχω την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή μου να λειτουργούν στο φουλ, διαβάζω και συνεχίζω να συγκεντρώνω πληροφορίες και λεπτομέρειες, ώστε να βγει κάτι συνεπές. Κυρίως, δε, πηγαινοέρχομαι συνέχεια μέσα στην ιστορία, για να μην ξεφύγει ούτε μία στιγμή ούτε ένα χαμόγελο ούτε μία σύσπαση προσώπου, τίποτα απ’ όσα έγραψα τρία χρόνια πριν...

Πρόκειται, ωστόσο, για κάτι διαφορετικό από τα δύο προηγούμενα βιβλία σας. Θέλατε να προχωρήσετε σε κάτι άλλο; Ήταν μια πρόκληση για σας;

Είναι διαφορετικό, πράγματι. Η πρόκληση ήταν να γράψω για μια εποχή που δεν την έχω ζήσει. Καταρχάς, λοιπόν, το δικό μου «ταξίδι» ήταν υπέροχο, ταυτίστηκα τέλεια με τις ηρωίδες και τους ήρωες, μόνο κρινολίνα που δεν κράτησα! Πράγματι, άλλαξα ύψος στον πήχη, θέλω να δοκιμάσω και να δοκιμαστώ σε περισσότερους τρόπους γραφής, δεν μου αρέσουν οι συνταγές, ούτε οι «πεπατημένες», θέλω να κάνω απόπειρες. Μακάρι να είναι και επιτυχείς…

Ποια είναι για σας τα στοιχεία της καλής λογοτεχνίας;

Δεν υπάρχει καλή και κακή λογοτεχνία. Η λογοτεχνία, όπως δηλώνει και η λέξη, είναι τέχνη. Άρα καλή. Άσχετα αν, εδώ και αρκετά χρόνια, λανσάρονται σαν λογοτεχνικά έργα κάποια «κατασκευάσματα» που, συνήθως, είναι «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση» των ανθρώπων που σκέφτονται μαζικά και έχουν θεοποιήσει το lifestyle και την τηλεόραση. Τα στοιχεία που κάνουν ένα έργο λογοτέχνημα είναι, για μένα, η άριστη χρήση –άρα και γνώση– της γλώσσας, οι ιδέες, οι αξίες και τα μηνύματα που μπορεί να περιέχει το έργο, όλα αυτά που εγώ λέω ότι μπορεί και να σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο. Και μια ευρηματική γραφή, που να προκαλεί, να αφυπνίζει, να σε κάνει να σκεφτείς, να υποθέσεις, να συμπεράνεις, να αναδιπλωθείς και να εξελιχθείς ως νους.

Περιοδικό "ΕΠΙΚΑΙΡΑ" - Συνέντευξη στη Δ. Σαββοπούλου

Στην αρχή, μας έλουσαν στο φως τους Οι ήλιοι του έρωτα. Στη συνέχεια, ταξιδέψαμε στα Φεγγάρια της αλήθειας. Πρόσφατα, η Μαίρη Κόντζογλου μας πήρε από το χέρι και μας οδήγησε Στη γη της αλήθειας, ολοκληρώνοντας έτσι την τριλογία της Οι μεσημβρινοί της ζωής – και τα τρία βιβλία της οποίας κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη.

Κυρία Κόντζογλου, πώς αισθάνεστε που ολοκληρώσατε την τριλογία σας; Σας λείπουν οι ήρωες και οι ζωές τους;

Όταν έγραψα τη λέξη «τέλος» στους Μεσημβρινούς της ζωής, αισθάνθηκα λίγο χαμένη. Από τη μια, χαιρόμουν πολύ που είχα φέρει σε πέρας ένα τόσο μεγάλο έργο· από την άλλη, αισθανόμουν ότι έλειπε ένα κομμάτι από το μυαλό και την καρδιά μου, και μπορώ να πω πως βίωσα μιας μορφής ορφάνια.

Δημιουργήσατε χάριν της τριλογίας περί τους εξήντα χαρακτήρες. Ποιος σας δυσκόλεψε περισσότερο και ποιος ήταν ο πιο αγαπημένος σας;

Αγαπημένοι μου είναι όλοι τους. Αν δεν αγαπήσω σε βάθος και με πάθος έναν ήρωα, μου είναι αδύνατο να τον περιγράψω καλά. Ο λατρεμένος μου ήρωας υπήρξε ο Αδάμος, εκείνος που σε όλο το βιβλίο έχει δύο ονόματα –Δαμιανός, το δεύτερό του–, και δεν είναι τυχαίο που έχει δύο ονόματα, επειδή έχει δύο προσωπικότητες, δύο φύσεις, δύο ζωές. Ο Δαμιανός/Αδάμος είναι εκείνος που με δυσκόλεψε περισσότερο, με την έννοια πως, ακριβώς επειδή είχε διπλή φύση, έπρεπε να τον αποδώσω με τεράστια προσοχή, ώστε οι αναγνώστες να έχουν πλήρη εικόνα της διπλής του προσωπικότητας και να μην βιαστούν να τον καταδικάσουν. Έσκυψα στην ψυχή του με δέος –ήταν θεός και διάβολος μαζί–, μάτωσα μαζί του, αλλά θεωρώ πως κατάφερα να εξηγήσω την ψυχοσύνθεσή του πλήρως.

Έχετε ψυχογραφήσει πολύ ολοκληρωμένα τους ήρωές σας. Αυτό έγινε από την προσωπική σας παρατήρηση στους ανθρώπους ή καταφύγατε σε βιβλία ψυχολογίας;

Αν και μου αρέσει πολύ η ψυχολογία κι έχω διαβάσει αρκετά, πιστεύω ότι η προσπάθειά μου να αποδώσω ολοκληρωμένους χαρακτήρες στηρίχτηκε στην προσωπική μου παρατήρηση πάνω στους άλλους και πάνω στον εαυτό μου, τον οποίο δεν διστάζω να κάνω «φύλλο και φτερό» για να μάθω «τα βαθύτερά μου αίτια», όπως λέω. Να προσθέσω πως αγαπώ πολύ τους ανθρώπους και, επειδή δεν θέλω να τους αδικήσω ή να τους καταδικάσω εύκολα, ασχολούμαι πολύ μαζί τους και πάντα ψάχνω να βρω και –αν γίνεται– να δικαιολογήσω τις πράξεις τους.

Τι σημαίνουν για σας οι πωλήσεις των βιβλίων σας; Αποτελούν μέτρο της επιτυχίας και της αγάπης του κόσμου;

Σημαίνουν ότι ταίριαξαν οι χτύποι της καρδιάς μου με τις καρδιές των αναγνωστών κι ότι «κούμπωσαν» επιτυχώς οι σκέψεις μας. Αυτό δημιουργεί την αγάπη και είναι το σπουδαιότερο αντίδωρο. Η επιτυχία ως όρος με ξενίζει, ειδικά αυτό τον καιρό, που «επιτυχία» χαρακτηρίστηκε το Μνημόνιο, η εφαρμογή της εφεδρείας, το «κούρεμα» του χρέους, η μείωση του δημόσιου τομέα, άρα η ανεργία...

Πόσο λαμβάνετε υπόψη σας τα σχόλια των αναγνωστών;

Λαμβάνω καθημερινά πολλά μηνύματα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία κολακευτικά για το έργο μου. Χαίρομαι, δεν μπορώ να πω, αλλά συγχρόνως προβληματίζομαι. Η αλήθεια είναι πως ο πήχης έχει ανέβει πολύ ψηλά, μαζί και οι προσδοκίες των αναγνωστών και η αγάπη τους. Αυτό μου δημιουργεί μιας μορφής άγχος· δεν πρέπει να τους απογοητεύσω στο μέλλον... Όσον αφορά στα αρνητικά μηνύματα –ελάχιστα, αλλά υπάρχουν–, ακριβώς επειδή λένε «δεν μου άρεσε το βιβλίο» και τίποτ’ άλλο, αισθάνομαι πως γι’ αυτό δεν μπορώ να κάνω τίποτα.

Στην πολύ ωραία παρουσίαση των βιβλίων σας, η οποία πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, ευχηθήκατε ένα καλύτερο αύριο στην Ελλάδα και σε όλους μας. Πόσο σας έχει επηρεάσει ως συγγραφέα και ως άνθρωπο όλο αυτό που ζούμε;

Με έχει επηρεάσει πολύ, όπως όλους τους Έλληνες. Ως Ελληνίδα συγγραφέας και θέλοντας να ασχοληθώ με τα «καυτά» κοινωνικά θέματα της πατρίδας μας, τα οποία πρωτίστως θεωρώ πως είναι η απώλεια των ηθικών μας αξιών και των προτύπων πολιτισμού και δευτερευόντως οικονομικά, ξεκίνησα να γράφω κάτι –μάλλον βιβλίο θα είναι–, στο οποίο οι ήρωες, εισπράττοντας όλη την απαξίωση που υπάρχει σήμερα σε ηθικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό επίπεδο, αναζητούν διεξόδους. Πού; Ακόμη είναι νωρίς να το πω... 

dsav@otenet.gr

ΟΙ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ - παρουσίαση στην Αθήνα २३/१/12

Η ομιλία της συγγραφέα Νοέλ Μπάξερ στην παρουσίαση των ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΩΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Σε ένα πεζούλι, στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης, συναντιούνται 5 χρυσοί σταυροί μετά από ένα μακρύ ταξίδι 2.092 σελίδων. Σε άλλους συγγενικούς λαιμούς κρεμασμένοι και διαφορετικό φορτίο κουβαλώντας ο κάθε σταυρός. Ολοκλήρωσαν την αποστολή τους. Που ήταν να μην χαθούν πέντε αδέλφια.

«Οι Μεσημβρινοί της ζωής» ξεκινούν με «τρεις κουταλιές ζάχαρη». Οι δύο γυναίκες κεντρικές ηρωίδες έχοντας πια φτάσει στην ηλικία της δύσης αφήνουν το φως του δειλινού της Θεσσαλονίκης να μπει στο δωμάτιο όπου πίνουν το τσάι τους κουβεντιάζοντας και νοσταλγώντας - απορώντας και συγχωρώντας. Πατάνε πλέον στη «Γη της αγάπης» και τους επιτρέπεται να αγαπούν ελεύθερες. Λευτερωμένες από τις τρικλοποδιές και τα σκαρώματα μιας ταραγμένης, άτακτης, ζωής που είχε τη διάθεση να παίξει. Μπαινοβγαίνοντας στην Ιστορία, στα σπαρακτικά ιστορικά γεγονότα του 20ου αιώνα, η ζωή έπαιρνε κάθε φορά και εμφάνιζε κι από μία νέα αιτία πόνου αλλά και ελπίδας, ηρωισμού και προδοσίας, δράματος και χλευασμού, καλοσύνης και κακίας, θυσίας και αναισθησίας, ταπεινότητας και αλαζονείας, υπέρβασης και καταποντισμού. Πλάσματα οι ήρωες του βιβλίου που ταξίδεψαν στα φεγγάρια και στους ήλιους, της αλήθειας και του έρωτα, πάνω στο καρυδότσουφλο της Ιστορίας. Για να καταλήξουν στη γη της επαγγελίας, στην Αγάπη. Όχι όλοι. Χάθηκαν κάμποσοι στο ταξίδι.

Οι 5 χρυσοί σταυροί, ισάριθμες χρυσές αφορμές για μεγάλες ιστορίες. Δεν είναι μόνο πέντε οι ιστορίες. Πρόκειται για ένα από τα πιο πολυπρόσωπα ελληνικά μυθιστορήματα των τελευταίων ετών. Υπερβαίνουν τα πενήντα τα πρόσωπα που θα γνωρίσει ο αναγνώστης. Είναι δύο πολυμελείς οικογένειες συν το περιβάλλον τους συν όσους η άτακτη ζωή έφερνε στο δρόμο τους σε έναν μακρύ αιώνα.

Κάθε ήρωας του βιβλίου θα δει το φως του προβολέα να πέφτει επάνω του καλώντας τον να βγει μπροστά και να αφηγηθεί τη δική του συμμετοχή, διηγούμενος το ατομικό του ταξίδι στους Μεσημβρινούς της ζωής. Η συγγραφέας θα τον καλέσει στο βήμα και θα ανοίξει το μικρόφωνο για να τον ακούσουμε οι αναγνώστες. Κι άμα έχει κάτι καλό να πει, θα του χαρίσει ένα δικό του κεφάλαιο. Αλλιώς, μια εμφάνιση της σκέψης του, ένα ξεδίπλωμα της ψυχής του, έστω ένα διάλογο.

Ο αναγνώστης έχει, λοιπόν, την ευκαιρία και παρακολουθεί διαφορετικές ανθρώπινες ιστορίες βρισκόμενος παράλληλα σε πολλούς τόπους (Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Μυτιλήνη, Θεσ/νίκη, Σαμαρίνα, Κλεισούρα, Νέα Υόρκη) και σε πολλές καρδιές (στην καρδιά του προδότη, στην καρδιά της μάνας, στην καρδιά του ερωτοχτυπημένου κλπ). Με ευκολία μπαινοβγαίνει στα διαφορετικά μέρη χάρη στην άνεση της αφήγησης. Ο λόγος έχει την ανεμπόδιστη ροή του τρεχούμενου νερού, δεν συναντάει ο αναγνώστης γλωσσικά ή νοηματικά εμπόδια. Ρέει ομαλός και χρωματίζεται, όπως τα νερά, από το φως της σκηνής που περιγράφεται και το υλικό που έχει συγκεντρωθεί στον βυθό.

Συχνά ο λόγος γίνεται ποιητικός. Δεν αναφέρομαι τόσο στις ποιητικές περιγραφές της φύσης όσο στην προσέγγιση του ανθρώπινου πόνου με την ευγένεια των ποιητών. Στην τελευταία φράση που καλείται να κλείσει μια ενότητα, εκεί είναι που απρόσμενα ο λόγος έχει περισσή ευγένεια, τρυφερότητα και ποιητική διάθεση, ενώ δεν λείπουν από το κείμενο οι χιουμοριστικές αναφορές που μας θυμίζουν την Μαίρη Κόντζογλου του «Περπάτα με τον άγγελό σου» και «Μέλι το θαλασσινό».

Μιλώντας για την αφήγηση, ας πούμε και αυτό για όσους δεν έχετε διαβάσει κανένα από τα τρία βιβλία της τριλογίας: Η αφήγηση είναι σπασμένη σε αυτόνομα κεφάλαια. Αυτό ξεκουράζει τον τρεχούμενο λόγο που είπα πριν. Όμως πιο σημαντικό από την ανάπαυση είναι κατά τη γνώμη μου πως με τα κεφάλαια η συγγραφέας δείχνει πως σέβεται τον χώρο του κάθε ήρωά της. Επιπρόσθετα μάλιστα, με φροντίδα έχει βάλει σε κάθε κεφάλαιο το στέγαστρο μιας επικεφαλίδας. Η επικεφαλίδα λειτουργεί ως τίτλος στο συγκεκριμένο επεισόδιο της ζωής του ήρωα σαν να επρόκειτο για ανεξάρτητο βιβλίο, όμως τίποτα ανεξάρτητο δεν υπάρχει, τα πάντα είναι δεμένα μεταξύ τους με τα σχοινιά των συμπτώσεων και της μοίρας. Όλα συνδέονται και, αν αυτό δεν είναι ορατό εκείνη την στιγμή, θα φανεί στην συνέχεια. Για τον σκοπό αυτό, οι χρυσοί σταυροί χρησιμοποιούνται ως τα φωτεινά σημάδια που μας δείχνουν τον δρόμο. Μας θυμίζουν να μην χαθούμε σε μια ιστορία που την ανακάτεψε η ζωή και μοχθούν οι άνθρωποι να τακτοποιήσουν.

Οι παιδικοί σταυροί είναι ένα θαυμάσιο εύρημα.

Η δράση κινείται σε δύο περιοχές, στο ημισφαίριο της Βασιλικής και στο ημισφαίριο της Ιλαρίας, ας το πούμε έτσι, με ζωές που σταματούν και ξαναξεκινούν από το σημείο που τις αφήσαμε ή λίγο πιο ύστερα σαν να μεσολάβησε χρόνος που θα τον προλάβουμε οι αναγνώστες, δεν πειράζει. Αυτός ο μηχανισμός γραφής με διακοπές και επανεκκίνηση είναι που προσέδωσε στα μυθιστορήματα της τριλογίας παλμό. Έχουν τον ρυθμό του βηματισμού του περιπατητή.

Η διακοπή και η επανεκκίνηση, βέβαια, χαρίζει στην τριλογία και κάτι ακόμα: …Σασπένς! Ο αναγνώστης περιμένει με αγωνία την επανεμφάνιση του ήρωα, για να συνεχιστεί η ιστορία και να εξελιχθεί η δράση. Θέλει να δει την εξέλιξη του γεγονότος. Η αλυσίδα δράση-αντίδραση-δράση-αντίδραση όμως που θα συναντήσει είναι διπλή. Διπλοπλεγμένη. Του την έπλεξε διπλή η Κόντζογλου επίτηδες. Έτσι, δεν αφορά μόνο σε έναν ήρωα, πώς οι αποφάσεις ή οι πράξεις του καθενός οδηγούν σε νέα γεγονότα, αλλά επηρεάζουν ταυτόχρονα και άλλους ήρωες του βιβλίου ...ακόμη κι αν κατοικούν σε άλλον Μεσημβρινό. Συχνά μάλιστα το αγνοούν οι ήρωες του βιβλίου αλλά το γνωρίζουμε εμείς οι αναγνώστες κι αυτό μας κάνει να γευόμαστε τα συναισθήματα των ηρώων πιο έντονα, πιο βαθιά, πιο περίπλοκα. Πιο πικρά, τα πικρά. Και πιο μελωμένα, τα γλυκά.

Ο βαθμός συμμετοχής του αναγνώστη είναι μεγάλος και για ακόμη έναν λόγο: Η συγγραφέας στο βιβλίο απευθύνεται σε αυτόν σαν να συνομιλούν. Θα σας διαβάσω 5,5 σειρές από το 3ο βιβλίο της και θα καταλάβετε τι θέλω να πω:

Σελ. 28. «Και τα λέμε όλα αυτά εδώ τώρα όχι επειδή παίζουν κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στην ιστορία, αλλά επειδή θέλουμε να δείξουμε ότι στον έρωτα δε χρειάζεται να κάνεις δηλώσεις. Γιατί, σαν έρθει η «στραβοβδομάδα», που έλεγε και ένας υπέροχος άνθρωπος από την ιδιαίτερη πατρίδα του Τζόνι - και πατέρας της γράφουσας -, όλα συντελούν στο να ερωτευτείς. Και για τον Τζόνι είχε έρθει.»

Ενώ η συγγραφέας φαίνεται να στέκεται πάνω από την ιστορία έχοντας την εποπτεία, παρόλα αυτά στους Μεσημβρινούς της ζωής δεν περιγράφεται μια ιστορία αλλά εξιστορείται, κι αυτό γίνεται ορατό σε μεγαλύτερο βαθμό στο 3ο βιβλίο. Ένα τέτοιο δείγμα συναντάμε χωμένο σε μία πρόταση στην σελ. 37: «Η κατά κάποιον τρόπο επιτυχία τους – και το λέμε με μετριοφροσύνη γιατί, λόγω του μεγέθους του μαγαζιού, δεν μπορούσαν να έχουν τεράστια κέρδη- έβαλε φτερά στα όνειρά τους» κλπ. κλπ. Ο αναγνώστης δεν είναι αφανής όπως σε άλλα έργα, δεν εισβάλει δια της ανάγνωσης ως παρείσακτος τρίτος, αλλά έχει τη διακριτή θέση του παραλήπτη. Είναι ο δέκτης μια εξιστόρησης.

Εξιστορεί συνομιλώντας η Κόντζογλου στα βιβλία της αυτά. Κάτι που δεν γίνεται ασφαλώς πρώτη φορά. Το συναντάμε στην κλασική παλιότερη ελληνική πεζογραφία. Πρόκειται βέβαια για μια ψευδο-συνομιλία, ένα παιχνίδι συγγραφέα – αναγνώστη.

Το ύφος της συνομιλίας της Κόντζογλου με τον αναγνώστη της έχει εδώ ενδιαφέρον να προσέξουμε. Το ύφος έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το γεγονός κατά τη γνώμη μου, γιατί εγκαθιστά ένα κλίμα αμοιβαίας οικειότητας πηγαίνοντας, θαρρώ, ένα βήμα παραπέρα την εικόνα της συγγραφέα Μαίρης Κόντζογλου ως μια προσιτή συγγραφική παρουσία. Σε αντιδιαστολή με μια απόμακρη συγγραφέα που κρατάει για τον εαυτό της τον ρόλο της σοφής. Δεν ξέρω αν είναι σωστό να πω πως η Μαίρη Κόντζογλου είναι μια συγγραφέας της διπλανής πόρτας, όμως σίγουρα μπορώ να πω πως είναι μια συγγραφέας που γράφει καλά βιβλία και θα θέλαμε να είναι δίπλα μας.

Κι αν αυτή την πλασματική συνομιλία με τον αναγνώστη την συναντάμε, πες, σε κλασική λογοτεχνία, όμως ο ταχύς τρόπος γραφής, η τεχνική με την οποία η συγγραφέας εξοικονομεί χρόνο με συχνές παρενθετικές προτάσεις, με σύντομους διαλόγους χωμένους μέσα στο πεζό κείμενο στην ίδια παράγραφο, με μεγάλες δευτερεύουσες προτάσεις που αντικαθιστούν μια νέα κύρια πρόταση, καθώς και με ασύνδετα για να αποφευχθεί η τελεία που θα κόψει την ανάγνωση για μια αναπνοή, είναι ολότελα μοντέρνος τρόπος.

…Όπως μοντέρνα, άλλωστε, είναι και η κλασική μυθιστορηματική τριλογία. Για του λόγου το αληθές: Η σύγχρονη τριλογία του Νίκου Θέμελη, η σύγχρονη τριλογία «Μιλλένιουμ» του Σουηδού Στιγκ Λάρσον, η σύγχρονη τριλογία του Ιάπωνα Χαρούκι Μουρακάμι. Όλες τους ευπώλητες στα ελληνικά βιβλιοπωλεία.

Μια τριλογία, λοιπόν, στην εποχή των γρήγορων μυθιστορημάτων;

Ναι! Σε ένα περιβάλλον με βιβλία αεροθούμενα που πετάνε τον αναγνώστη από την μια ιστορική εποχή στην άλλη και από την μια ψυχική κατάσταση στην εκ διαμέτρου αντίθετή της, η Μαίρη Κόντζογλου κόπιασε, σαν τον μέρμηγκα, μαζεύοντας και οργανώνοντας πληροφορίες και χαρακτήρες και παρουσιάζει σήμερα στο αναγνωστικό κοινό την τριλογία της οι «Μεσημβρινοί της ζωής» προσφέροντας ένα άρτιο λογοτεχνικό έργο για, ευτυχώς για μας, μακριά απόλαυση.

Με μεγάλη μου χαρά θα σας περιμένω στην παρουσίαση των ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΩΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ στην Αθήνα.